اسپوتیفای کسب و کار میلیارد دلاری
داستان رشد اسپوتیفای کسب و کار میلیارد دلاری واقعا شگفتانگیز است، در عرض شش سال ارزش شرکت به بیش از ۱۰ میلیارد دلار با ۵۰ میلیون کاربر رسید که ۱۲.۵ میلیون نفر آنها از سرویس پولی اسپوتیفای بهره میبرند. اما چه چیزی باعث این رشد اعجاب آور شده است؟
در این مقاله به بررسی عوامل اصلی رشد اسپوتیفای پرداخته میشود.
اهرمهای رشد فعلی اسپوتیفای:
- یک محصول عالی در نوع خود که در زمینههای طبقهبندی موسیقی، فیچرهای محصول، روش قیمت گذاری و انتخاب مشتری بر رقبایش چیره گشته است.
- یک مدل اشتراکی مجانی که فاصله میان موسیقی مجانی غیر قانونی، با مدل پرداخت به ازای هر قطعه آی تیونز (iTunes) را پر کرده است.
- ارائه پر سر و صدا در آمریکا بر اساس سیستم دعوتی.
- قرارداد انحصاری با فیسبوک به عنوان خدمات موسیقی پیش فرض فیسبوک در سال ۲۰۱۱.
- اختلاف طولانی مدت هنرمندان با شرکتهای پخش موسیقی بابت پرداخت حق استفاده و موجود کردن فهرست موسیقیهای در دسترس.
اهرمهای رشد آتی اسپوتیفای:
- گسترش بیشتر در سطح بین المللی و توجه به رشد موبایل
- ایجاد کانالهای توزیع جدید از طریق شراکت و پلتفرم های جدید
- قراردادن هنرمندان در زمره تامین کنندگان اکوسیستم اسپوتیفای
معرفی اسپوتیفای:
بنیانگذاران اسپوتیفای مارتین لورنتزون (Martin Lorentzon) و دانیل اک (Daniel Ek) یکدیگر را اولین بار در سال ۲۰۰۵ در سوئد ملاقات کردند، در نوشتاری در کوئرا (Quora) اک اینگونه توضیح می دهد:
“ما ایدههای زیادی را با هم و در آپارتمان من در استکهلم مرور کردیم و زمان زیادی را نیز وقف آن نمودیم… ما کنار دستگاه اچ تی پی سی (htpc) من، مدتهای زیادی به این فکر میکردیم که با وجود حضور نپستر (Napster) از سال ۲۰۰۰ جمع آوری محتوا کار بسیاری دشوار خواهد بود. فکر کنم همین دلیل هم باعث شد که ما به ایده اسپوتیفای رسیدیم.”
بعد از یک دوره پنهان بتا، اسپوتیفای رسما در ۷ اکتبر سال ۲۰۰۸ با جذب سرمایه ای معادل ۲۱.۶ میلیون دلار توسط لی کا-شینگ (Li Ka-shing)، کریندام (Creandum)، نورث زون (Northzone) و سرمایه گذار خطر پذیر هوریزون (Horizon)، به بازار معرفی شد. در فوریه ۲۰۰۹، اسپوتیفای توانست در سری بی ۵۰ میلیون دلار از لی کا-شینگ، هوریزون و ولینگتون و در سپتامبر ۲۰۱۰، در سری سی معادل ۱۶.۱ میلیون دلار، جذب سرمایه کند.
اسپوتیفای
تا سپتامبر سال ۲۰۱۰، اسپوتیفای توانست فهرست موسیقی های خود را تا ۱۰ میلیون قطعه افزایش دهد که معادل تعداد قطعات حاضر در آی تیونز اپل بود. درست چهار ماه قبل از اینکه محصول به بازار آمریکا معرفی شود، اسپوتیفای توانست ۶.۶۷ میلیون کاربر را جذب کند که ۱ میلیون آن از سرویس پولی اسپوتیفای استفاده میکردند. تا نوامبر همان سال هم تعداد کاربران پولی تقریبا دو برابر شد و به عدد ۲.۵ میلیون کاربر پولی رسید. در دسامبر سال ۲۰۱۲، تعداد کاربران اسپوتیفای به ۲۰ میلیون نفر رسید که از این تعداد ۵ میلیون نفر از سرویس پولی آن استفاده میکردند.
در آن زمان و با سه دور جذب سرمایه بیشتر از سرمایه گذارانی نظیر دیجیتال اسکای (Digital Sky)، کلاینر پرکینز (Kleiner Perkins)، اکسل (Accel Partners)، سرمایه گذاری ۱۳۷ (۱۳۷ Ventures)، ای اف اسکوئر (AFSquare)، کوکا کولا (the Coca Cola Company)، فیدلیتی (Fidelity Ventures)، لیک استار (Lakestar)، گولدمن ساکس (Goldman Sachs) و تکنولوژی کراس اوور (Technology Crossover Ventures) جمع کل سرمایه گذاری روی اسپوتیفای به ۵۳۷.۸ میلیون دلار رسید که ارزش شرکت در آخرین سرمایه های جذب شده معادل ۴ میلیارد دلار بود.
از زمان آخرین سرمایه جذب شده در سال ۲۰۱۳، ارزش شرکت تقریبا به ۱۰ میلیارد دلار رسیده است. در یکی از گزارشات منتشر شده شرکت در ۱۱ نوامبر سال ۲۰۱۴، تعداد کل کاربران اسپوتیفای ۵۰ میلیون گزارش شده که ۱۲.۵ میلیون نفر آنها از سرویس پولی اسپوتیفای استفاده کرده اند.
اما چگونه شرکتی که از آپارتمانی در استکهلم با یک دستگاه قهوه ساز خراب، آغاز بکار کرد توانست بازار صنعت موسیقی را متحول کند؟
کاربران اولیه و یک محصول منحصر به فرد
کارتیک ایار (Kartik Ayyar) در پستی در کوئرا درست یک روز بعد از معرفی اسپوتیفای به بازار آمریکا، در خصوص ارزش پیشنهادی (Value Proposition) ساده اسپوتیفای مینوسید: “تقریبا همه موسیقیهای دنیا در هر زمان یا مکان با ۱۰ دلار در ماه.”
تقریبا دسترسی به موسیقی آنلاین تا پیش از اسپوتیفای محدود به خدماتی نظیر پاندورا بود، که امکان انتخاب آهنگ های مورد علاقه کاربر را به وی نمیداد مگر آنکه آهنگ مورد علاقهشان را از آی تیونز خریداری میکردند.
سرویسهای انتشاراتی دیگری نظیر ام او جی (MOG) و راسپودی (Rhaspody) نیز وجود داشتند اما بدلیل قیمت گذاری نامناسب، فهرست آهنگها و فیچرهای نامناسب، خیلی مورد استقبال کاربران قرار نگرفته بودند. برعکس اما اسپوتیفای، تصمیم گرفت تا بر اساس تقاضا، کنترل دسترسی به هر آهنگی را در ازای پرداخت ۱۰ دلار در ماه به کاربرانش بدهد در حالیکه دسترسی مجانی به فرم رادیویی آهنگها را نیز برای کاربرانش مهیا کرد. هر چند که بعد از آن رقبای اسپوتیفای تصمیم به کپی برداری از روش اسپوتیفای نمودند اما این اسپوتیفای بود که برای اولین بار چنین ارزش پیشنهادیی را به کاربرانش ارائه کرد که جز لاینفک رشد سریع آن در بازار صنعت موسیقی تلقی میشود.
در خصوص صنعت پخش موسیقی، اسکات تیمبرگ (Scott Timberg) روزنامه نگار چنین میگوید:
“رشد فروش آلبوم ها در سال ۱۹۹۹ به اندازه ۱۴.۹ میلیارد دلار اتفاقی نبود چرا که در این سال نپستر توانسته بود از طریق اینتریت، تمام موسیقیهای ضبط شده را رایگان در اختیار همه قرار دهد. تا سال ۲۰۰۹ فروش آلبومها به نصف و حدود ۶.۳ میلیارد دلار تقلیل یافت. اما با ظهور فروش موسیقی دیجیتالی که توسط آی تیونز رهبری میشد، تفاوت چشمگیری در سطح فروش ایجاد شد اما همین رشد نیز، بعد از کمتر از ۵ سال، و با سقوط دانلود تک آهنگها برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ تا سطح ۵.۷ درصد و تا شش ماهه اول آن سال تا ۱۳ درصد، متوقف شد. اما برعکس پخش آنلاین موسیقی از طریق سرویس هایی نظیر اسپوتیفای، آر دیو (Rdio) و پاندورا، ۴۲ درصد در همان دوره رشد داشته است.”